Υπότροφοι Ερευνητές
Ο Δημήτριος Ρουμπέκας είναι Δρ. Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και Παπυρολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει λάβει πτυχίo Κλασικής Φιλολογίας και Παπυρολογίας και Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η διδακτορική του διατριβή έχει τίτλο «Το σύστημα υγείας στην ελληνορωμαϊκή και βυζαντινή Αίγυπτο υπό το φως των παπύρων» και πρόκειται να εκδοθεί σύντομα. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν ζητήματα έκδοσης, γλώσσας και ερμηνείας στη μελέτη λογοτεχνικών και μη λογοτεχνικών παπύρων, την αρχαία ελληνική και βυζαντινή ιατρική γραμματεία, καθώς και ειδικότερες θεματικές που αφορούν στην ασθένεια και τη θεραπεία στον ελληνορωμαϊκό κόσμο και στην ύστερη αρχαιότητα.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας που εκπονεί στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, μελετά τη λατρεία των ιαματικών αγίων στη βυζαντινή Αίγυπτο υπό το φως των αγιολογικών, των παπυρικών και των επιγραφικών πηγών. Επικεντρώνεται στις μορφές λατρείας των ιαματικών αγίων (ασκητών, μαρτύρων, αρχαγγέλων) στη χώρα του Νείλου, κατά την περίοδο από τον τρίτο έως τον όγδοο αιώνα: προσευχές, φυλακτά, χρησμολογικά κείμενα, ύμνοι και εγκώμια, ναοί, μοναστήρια και ευαγή ιδρύματα αφιερωμένα σε ιαματικούς αγίους ή αγίους που σχετίζονταν με τη φροντίδα φτωχών και αναξιοπαθούντων, καθώς επίσης και ιερές εικόνες, αφιερώματα και γιορτές προς τιμή αγίων-θεραπευτών.
Dimitrios Roumpekas, “The xenodocheion of Saint Ioustus at Oxyrhynchus”, Medioevo Greco 22 (2022). [υπό έκδοση]
Dimitrios Roumpekas, “Ὠιὸν δίδυμον (P. Cair. Zen. IV 59602, IIIa, Philadephia): Some remarks”, Analecta Papyrologica 33 (2021). [υπό έκδοση]
Ο Άγγελος Ζαλούμης είναι υποψήφιος διδάκτορας στη Βυζαντινή φιλολογία και φιλοσοφία του Πανεπιστημίου Πατρών και της École Pratique des Hautes Études PSL της Γαλλίας. Το θέμα της διδακτορικής του έρευνας είναι η κριτική έκδοση της ελληνικής μετάφρασης της Summa Theologiae του Θωμά Ακυινάτη (1224/25 – 1274) από τον Δημήτριο Κυδώνη (c. 1320/25 – 1397/98).
Από τον Σεπτέμβριο του 2021 είναι υπότροφος ερευνητής του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας. Η έρευνά του αφορά στη μελέτη πτυχών του βυζαντινού Θωμισμού καθώς και στη μελέτη της πρόσληψης της μετάφρασης του Δημητρίου Κυδώνη στο ύστερο Βυζάντιο όσο και της ειδικής ηθικής του Θωμά Ακυινάτη, όπως αυτή αποτυπώνεται ιδίως στα έργα του Γεννάδιου Σχολάριου.
Zaloumis A., «Thomas Aquinas’ Summa contra Gentiles as the Source of the Moral Intellectualism in John VI Cantacuzenus’ Contra Mahometem Disputatio ΙΙ (Κατὰ τοῡ Μωάμεθ λόγος δεύτερος)», Tasting the Lotus’: Reception of and Reaction to the Transmission of Latin Works in Byzantium, (Online conference, 31.07 – 01.08.2021).
Zaloumis A., «Demetrios Kydones’ Greek Rendering of Aristotelian Ethical Terms in Thomas Aquinas’ Summatheologiae, IIaIIae», International Conference Translation Activity in Late Byzantium (Ca’ Foscari University of Venice, 11 – 13.06.2018).
Ζαλούμης Ά., «Το ιδεώδες της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης στο αυτοβιογραφικό έργο του Δημήτριου Κυδώνη (περ. 1325 – 1397/8)», Ημερίδα Ξεφυλλίζοντας το Βυζάντιο ΙΙ: Χειρόγραφα, Κείμενα, Ιδέες (Πανεπιστήμιο Πατρών, 05.05.2014).
Zaloumis A., «Demetrios Kydones’ Greek Rendering of Aristotelian Ethical Terms in Thomas Aquinas’ Summatheologiae, IIaIIae», Translation Activity in LateByzantium: An International Conference (11-13.06.2018). [υπόέκδοση: Byzantinisches Archiv – Series Philosophica, vol. 4, Berlin/Boston, De Gruyter]
Η Μαριαλένα Αλεξιάδη είναι απόφοιτη της Ελληνικής Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση τις κλασικές σπουδές. Το 2018 έλαβε το μεταπτυχιακό της δίπλωμα από το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με βαθμό «άριστα». Στη διπλωματική της ασχολήθηκε με την πολιτική της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας απέναντι στους Χριστιανούς κατά τον 3ο αιώνα.
Είναι υποψήφια διδάκτωρ στη Σχολή Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην υπό εκπόνηση διατριβή της μελετά το Νέον Λειμωνάριον (Βενετία, 1819) υπό ιστορικοφιλολογικό, θεολογικό και παιδαγωγικό πρίσμα.
Η Μαριαλένα Αλεξιάδη είναι υπότροφος ερευνήτρια του Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, για το έτος 2021-2022. Εργάζεται κυρίως στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας. Συγκεκριμένα, μελετά χειρόγραφα υμνολογικού και αγιολογικού περιεχομένου (μαρτύρια, Βίους, εγκώμια, διηγήσεις θαυμάτων) συγκρίνοντάς τα με ανάλογο υλικό προερχόμενο από την Αποστολική Βιβλιοθήκη του Βατικανού. Στόχος της είναι να συλλέξει πληροφορίες για τη λατρεία και τα θαύματα των Αγίων που περιλαμβάνονται στο Νέον Λειμωνάριον, να εξετάσει παραλλαγές των Βίων τους και να εντοπίσει τις πηγές του έργου. Περισσότερο, ερευνά για εκδόσεις του έργου και για τη λατρευτική παράμετρο της αγιολογίας στον βενετικό κόσμο εν γένει.
Αλεξιάδη Μ., Η πολιτική της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έναντι των Χριστιανών κατά τον 3ο αιώνα, Θεσσαλονίκη 2020.
Αλεξιάδη Μ., «Η διάδοση του Χριστιανισμού στην Κύπρο κατά τη ρωμαϊκή κυριαρχία στη νήσο», στο: Α. Μαστραπάς, Μ. Στεργιούλης (επιμ.), Πρακτικά 45ου Ετήσιου Συνεδρίου Κύπρος: Ιστορία και Πολιτισμός, (Σεμινάριο Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων – Σύνδεσμος Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων (Αθήνα, 8-10 Νοεμβρίου 2018), τόμος Α΄, Αθήνα 2022.
Ο Παναγιώτης Μακρής είναι υποψήφιος διδάκτωρ Βυζαντινής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Η διδακτορική του έρευνα εξετάζει την αντίληψη περί σώματος και τη σύλληψη της ασθένειας, της θεραπείας και του θανάτου στους λογίους του ύστερου Βυζαντίου (1204-1453). Τα ακαδημαϊκά του ενδιαφέροντα προσανατολίζονται ιδιαίτερα στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία του Βυζαντινού κόσμου.
Ο Παναγιώτης Μακρής είναι υπότροφος ερευνητής του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας. Η έρευνά του φέρει τον τίτλο «Ένας βυζαντινός λόγιος στα χρόνια της πανώλους: ασθένεια και θάνατος στο έργο του Δημητρίου Κυδώνη (1324-1397)». Εντάσσεται στην εννοιολογική ιστορία του Βυζαντίου του 14ου αιώνα. Η έρευνά του στοχεύει στη διερεύνηση της πρόσληψης και σημασιολογικής πραγμάτευσης των εννοιών «ασθένεια», «θεραπεία» και «θάνατος» από τον βυζαντινό λόγιο και αξιωματούχο Δημήτριο Κυδώνη (1324-1397) αλλά ταυτόχρονα διευρύνεται σε μια σφαιρική προσέγγιση όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων και των κοινωνικών αντιλήψεων που σχετίζονται με αυτές. Η έρευνα εντάσσεται στο ευρύτερο επιστημονικό πεδίο των Βυζαντινών Σπουδών και ειδικότερα στο πλαίσιο μελέτης των νοοτροπιών κατά την Παλαιολόγεια Αναγέννηση.
Μακρής Παναγιώτης, «Η πρόσληψη της πανώλους των ετών 1347-1348 από την κοινωνία της Κωνσταντινούπολης. Μία ψυχοκοινωνική προσέγγιση των πηγών της εποχής», Βυζαντινός Δόμος 30(2022). [υπό έκδοση]
Η Αργυρώ Γκάναλη είναι υποψήφια διδάκτορας Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η υπό εκπόνηση διδακτορική της διατριβή εξετάζει το ευρύ φάσμα των σχέσεων της Βενετίας με τους εκπροσώπους της Λατινικής Εκκλησίας στην Κρήτη του α΄ μισού του 17ου αιώνα και συγκεκριμένα μετά το Interdetto (1606), οποίος απετέλεσε την αποκορύφωση της προϊούσας συγκρουσιακής σχέσης των δύο κρατών κατά την πρώιμη νεοτερική περίοδο.
Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022, η Αργυρώ Γκάναλη υπότροφος ερευνήτρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας. Η διατριβή της έχει τίτλο «Σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας στη βενετική Κρήτη μετά το Interdetto: η κρατική εποπτεία της εκκλησιαστικής περιουσίας». Πραγματεύεται την κρατική εποπτεία επί των ορθόδοξων και λατινικών καθιδρυμάτων δημοσίου δικαίου (ius patronato pubblico) αλλά και τη δραστηριότητα των τελευταίων απέναντι στο κράτος, όπως την απόδοση χρηματικών δωρεών, την πληροφόρηση για τις κινήσεις των Οθωμανών που συνιστούσαν κίνδυνο για τα συμφέροντα της Βενετίας στην Ανατολή και ιδίως στην κτήση της Κρήτης. Μελετά αδημοσίευτο αρχειακό υλικό στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας (Archivio di Stato di Venezia). Η έρευνά της αφορά στην περίοδο 1620-1640.
Γκάναλη Αργυρώ & Καποδίστριας Ν., «Η πορεία προς την Επανάσταση: ο ελληνικός χώρος μέσα από την αλληλογραφία των βενετών αξιωματούχων της Ανατολής (τέλη 18ου αι.)», Διημερίδα παρουσίασης των ερευνητικών προγραμμάτων του ΕΚΠΑ για την Επανάσταση του 1821 (Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2021).
Φιλοξενούμενοι Ερευνητές
Το αντικείμενο της έρευνας ή της συνεργασίας αφορά θέματα ιστορίας, φιλολογίας, θεολογίας, ιστορίας της τέχνης, αλλά και συναφών ανθρωπιστικών κλάδων, κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Κάθε αίτημα φιλοξενίας θα πρέπει να υποβληθεί στον προβλεπόμενο χρόνο και να συνοδεύεται από τα σχετικά δικαιολογητικά. Οι σχετικές φόρμες υποβολής βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου και, αφού συμπληρωθούν με επιμέλεια, πρέπει να υποβληθούν ηλεκτρονικά, στη Γραμματεία του Ινστιτούτου.
Η αίτηση περιλαμβάνει τεκμηριωμένη περιγραφή της έρευνας, τα στοιχεία που θα αναζητηθούν στις βιβλιοθήκες και στα αρχεία της Βενετίας, καθώς και τον χρόνο που προβλέπεται για τη διεξαγωγή της. Ειδικά οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι υποψήφιοι διδάκτορες προσκομίζουν επιπλέον συστατική επιστολή του επιβλέποντα καθηγητή, στην οποία θα πρέπει να αναφέρονται οι στόχοι της υπό εκπόνηση έρευνας.
Μια άλλη κατηγορία ερευνητών είναι οι εκείνοι που φιλοξενούνται από το Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας μετά από αίτημά τους, για τη διενέργεια έρευνας στα βενετικά αρχεία και τις βιβλιοθήκες. Ο αριθμός των ερευνητών αυτών είναι μικρός, λόγω του περιορισμένου αριθμού των δωματίων και των ξενώνων που διαθέτει το Ινστιτούτο.
Οι φιλοξενούμενοι ερευνητές καταβάλλουν το προβλεπόμενο από τον εκάστοτε Κανονισμό αντίτιμο για κάθε διανυκτέρευση κατά την άφιξή τους στη Βενετία. Με το ποσό αυτό καλύπτονται οι ανάγκες συντήρησης και καθαριότητας των δωματίων.
Μετά τη λήξη της παραμονής τους, οι φιλοξενούμενοι παραδίδουν στη Γραμματεία του Ινστιτούτου εμπεριστατωμένη έκθεση πεπραγμένων. Στη συνέχεια οφείλουν να αποστέλλουν αντίτυπο από τις ολοκληρωμένες εργασίες τους (άρθρα, μελέτες, αυτοτελείς εργασίες) για τη Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου.
